الگوی فنجان و دسته و تحلیل آن

الگوی فنجان که به آن الگوی فنجان و دسته (Cup and handle) نیز گفته می‌شود، یک الگوی تحلیل تکنیکال است که در معاملات سهام برای شناسایی روندهای صعودی بالقوه استفاده می‌شود. این الگو شبیه یک فنجان با دسته در سمت راست است و در یک دوره چند هفته یا چند ماهه شکل می‌گیرد. معامله‌گران این الگو را برای شناسایی فرصت‌های خرید بالقوه و پیش‌بینی تغییرات قیمت در آینده تحلیل می‌کنند. در این مقاله به‌بررسی جزئیات الگوی فنجان از جمله شکل‌گیری، تفسیر و کاربردهای عملی آن در معاملات سهام خواهیم پرداخت.

الگوی فنجان چیست و از چه قسمت‌هایی تشکیل شده است؟

الگوی فنجان و دسته یک الگوی تحلیل تکنیکال است که توسط یک تغییر قیمت به‌شکل «فنجان» و به‌دنبال آن، یک دوره تثبیت کوچک یا «دسته» که در سمت راست فنجان است، شکل می‌گیرد. این الگو معمولاً به‌عنوان یک سیگنال صعودی در نظر گرفته می‌شود که نشان می‌دهد قیمت سهام ممکن است در شرف یک روند صعودی باشد.

الگوی فنجان و دسته، دو قسمت اصلی دارد:

1. فنجان

فنجان قسمت ‌گردی است که پس از یک دوره نزولی طولانی‌مدت یا دوره تثبیت، شکل می‌گیرد. اندازه و شکل فنجان می‌تواند متفاوت باشد، اما باید ظاهری U شکل داشته باشد. سمت چپ فنجان معمولا گردتر از سمت راست است.

2. دسته

دسته یک دوره تثبیت کوچک است که در سمت راست فنجان شکل می‌گیرد. معمولاً یک تغییر قیمت کوتاه‌مدت است که چند روز یا چند هفته طول می‌‌کشد. دسته باید کمی به‌سمت پایین شیب داشته باشد و حدود یک‌سوم ارتفاع فنجان باشد.

 الگوی فنجان و دسته معمولا برای تحلیل بازار در بلندمدت استفاده می‌شود. کوتاه‍ترین زمان شکل‌گیری این روند، 7 هفته و طولانی‌ترین زمان 65 هفته است.

علت تشکیل فنجان و دسته

وقتی حجم فروش زیاد می‌شود، قیمت‌ها کم می‌شوند و حرکت قیمت به‌سمت پایین فنجان شروع می‌شود. وقتی قیمت به پایین‌ترین مقدار خود که به آن سطح حمایت می‌گویند رسید، وقت آن است که سرمایه‌گذاران خرید خود را آغاز کنند. با شروع خرید، از سهام حمایت شده و به‌تدریج قیمت آن افزایش می‌یابد تا شکل فنجان را کامل کند.

در مقابل، دسته نشان‌دهنده یک دوره تثبیت کوتاه‌مدت است که پس از تشکیل فنجان رخ می‌دهد. در این دوره معمولاً معامله‌گرانی است که سهام را در طول تشکیل جام خریداری کرده‌اند، سهام خود را می‌فروشند تا سود کنند. این افزایش فروش قدری قیمت سهام را کاهش می‌دهد، اما آن را به اندازه قبل پایین نمی‌آورد. این کاهش قیمت به‌دلیل فشار فروش در کوتاه مدت است. پس از مدتی این فروش به پایان می‌رسد و دسته کامل می‌شود. 

الگوی فنجان و دسته با هم، نشان‌دهنده رشد قریب‌الوقوع احتمالی سهام است. معامله‌گران  به‌دنبال این الگو به عنوان یک فرصت خرید بالقوه هستند، زیرا معتقدند که قیمت سهام ممکن است پس از خارج‌شدن از کنترل به افزایش خود ادامه دهد.

چه مرحله‌ای از این الگو برای خرید سهام بهتر است؟

اگرچه پاسخ قطعی برای این سوال وجود ندارد، اما برخی از معامله‌گران ترجیح می‌دهند زمانی که دسته شکسته شده و به‌سمت بالا حرکت می‌کند، خرید خود را انجام دهند زیرا این حرکت احتمالا نشان‌دهنده افزایش قریب‌الوقوع قیمت سهام است. برخی دیگر از معامله‌گران نیز زمانی که دسته به‌طور کامل به اتمام رسید، وارد بازار می‌شوند.

الگوی فنجان صعودی و نزولی

الگوی فنجان و دسته بسته به جهت روند کلی می‌تواند صعودی یا نزولی باشد. در یک روند صعودی، الگوی فنجان و دسته صعودی خواهد بود، به‌طوری که فنجان یک ته گرد و دسته یک شیب اندک به‌سمت پایین تشکیل می‌دهد. در یک روند نزولی، الگوی فنجان و دسته نزولی خواهد بود، به‌طوری که فنجان یک قسمت بالای گرد و دسته یک شیب ملایم به‌سمت بالا را تشکیل می‌دهد. معمولا الگوهای فنجان صعودی و نزول  به‌دنبال هم می‌آیند. با این حال، همه چیز قابل پیش‌بینی نیست و گاهی ممکن است یک روند صعودی با روند نزولی ادامه نیابد.

نکات معاملاتی در الگوی فنجان

نکاتی که هنگام استفاده از الگوی فنجان باید در نظر بگیرید شامل موارد زیر است:

● فنجان‌هایی که به شکل حرف U هستند نسبت به فنجان‌هایی که ته آن‌ها تیز است سیگنال‌های قوی‌تری را می‌فرستند.

● قبل از معامله با الگوی جام و دسته، از جهت حرکت نمودار مطمئن شوید. اگر روند صعودی است،  به‌دنبال الگوی جام و دسته صعودی و اگر روند نزولی است،  به‌دنبال الگوی جام و دسته نزولی باشید.

● به‌دنبال حجم بالا باشید. حجم یک عامل بسیار مهم در تأیید اعتبار الگوی فنجان و دسته است. حجم بیشتر در هنگام شکل‌گیری الگوی جام و دسته نشان‌دهنده فشار خرید یا فروش قوی است.

● منتظر شکست باشید. الگوی فنجان و دسته یک الگوی ادامه‌دار است، به این معنی که نشان‌دهنده ادامه روند است. معامله‌گران باید منتظر شکست در بالای یا پایین دسته باشند.

● اگرچه الگوی فنجان و دسته به خودی‌خود یک شاخص قوی است، معامله گران باید سایر اندیکاتورهای فنی را نیز برای تأیید تصمیم معاملات خود در نظر بگیرند. 

حد ضرر در الگوی فنجان

سرمایه‌گذاران با استفاده از این الگو می‌توانند حد ضرر خود را مشخص کنند. این حد نشان می‌دهد که چه زمانی باید سهام خود را بفروشند تا ضرر زیادی نکنند. در مورد الگوی فنجان، حد ضرر زیر دسته فنجان قرار گرفته است. به‌عبارت دیگر، اگر قیمت‌ها تا زیر دسته پایین آمده، لازم است قبل از ضرر بیشتر سهام فروخته شود. 

حد سود در الگوی فنجان

حد سود در این الگو نشان‌دهنده حداکثر سودی است که حاصل می‌شود. برای به‌دست آوردن آن، لازم است عمق فنجان را اندازه گیری کنید و به همان اندازه از سطح به‌سمت بالا حرکت کنید. نقطه‌ای که پیدا می‌کنید، حدنهایی سود است.

سخن آخر

الگوی فنجان، با دسته آن کامل می‌شود و به عنوان یک الگوی کامل فنجان و دسته شناخته می‌گردد. این الگو برای سهام‌دارانی که قصد سود در معاملات را دارند مناسب است. با استفاده از نرم‌افزارهای خاصی، الگوی فنجان و دسته در تغییرات قیمت‌های سهام شناسایی شده و سپس بر اساس آن، سهام‌داران نسبت به خرید سهام اقدام می‌کنند. پس از تشخیص و کامل شدن این الگو، معمولا سرمایه‌گذاران در زمان شکست دسته به‌سمت بالا معامله را انجام می‌دهند، زیرا آن‌ها این احتمال را می‌دهند که سهام با افزایش قیمت روبرو خواهد شد.